Hz. Peygamber’in (s.a.s.) sünnetinin Müslüman kimliğinin
oluşumundaki yeri gayet açıktır. Müslümanların ürettiği
insan merkezli değerlerin özünde de sünnetin izi daima
görülmüştür. Sünnet, birlikte yaşama ihtiyacının gereği olan
hukukun teşekkül etmesinde de temel bir kaynak olmuştur.
İlk İslâm toplumunun, karşılaştıkları hukukî problemlerin
çözümünde merci kabul ettikleri bu esas, sonraki kuşaklar
tarafından da hem lafızları hem de hedefleri açısından ele
alınıp uygulanmak suretiyle hayatın merkezindeki yerini
daima korumuştur.
Hz. Peygamber’in sünneti, “kavâid-i fıkhiyye” kavramıyla
ifade edilen ve İslâm hukukunun temelleri sayılan ilkelere
de kaynaklık etmiştir. Oldukça veciz ifadelerden oluşan
bu ilkeler, tarihî süreçte çeşitli merhalelerden geçerek
gelişmiş ve olgunluk dönemine, bazı âlimlerin ifadesiyle
Mecelle’nin mukaddimesinde yer alan doksan dokuz kâide
ile kavuşmuştur. Mecelle veya tam adıyla Mecelle-i Ahkâm-ı
Adliyye, 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti’nde
Batı tarzı kanunlaştırma metodu (taknîn/codification) ile
telif edilmiş, İslâm dünyasının ilk medeni kanunudur. Eser,
o dönemde devletin siyasî, askerî, ekonomik vb. birçok
alandaki yenilikçi hamlelerinin hukukî hayattaki karşılığı
olması bakımından büyük önem taşımaktadır. Çalışmada
hadislerdeki temelleri açısından değerlendirilen, Mecelle’nin
fıkıh kâideleri ise onu önemli kılan bir başka husustur.