Irkına, vatanına, tarihine ihanet etmiş olan kişi ve kavimlerin hiçbirini unutma Türk oğlu!.. Unutma ve affetme!.. İmparatorluğun çatırtılarının ayyuka çıktığı bir dönemde yaşamış, vatanının ve milletinin tattığı ıztırapları yüreğinin tam ortasında hisseden aydınlardan biri olan Süleyman Nazif'in bu eserinden adeta kan ve gözyaşı damlıyor. Kâh Plevne'de Gazi Osman Paşa'nın emrinde kâh Kafkasya'da Şeyh Şâmil'in yanı başında Ruslarla yaka paça oluyor; oradan bir kolunu Trablusgarp'a, diğerini Girit'e uzatarak vatan topraklarının parçalanmasını durdurmaya çalışıyor. Vatanı ve milleti için canından geçenlere duyduğu hayranlık ve saygıya bizi de ortak ediyor, geride bıraktıklarına sahip çıkmayı şerefli bir borç olarak milletçe üstlenmemiz gerektiğini vurguluyor. Katlanamadığı bir şey varsa o da bu millî felâket karşısında aydınların duyarsızlığıdır. En mütevazı çabaları bile içten bir samimiyetle alkışlayarak takdir ve teşvik ediyor!..