Acaba en önemli rasyonalizm ve özgürlük filozoflarının aynı zamanda kaderci oldukları tutarlı bir şekilde gösterilebilir mi? Şayet bu yapılabilirse sorunlu özgürlük kavrayışına müdahalede bulunmayı mümkün kılacak gerekli kavramsal araçlara da sahip oluruz. Bu da bize, mevcut yetiyle sınırlı özgürlük kavrayışını ortadan kaldırmamızı sağlayacak araçları verir. Frank Ruda Özgürlüğün Feshi kitabında kaderciliği tüm Kartezyen rasyonalist görüşlerin temel bir gerekliliği hâline getiriyor. Rasyonalist geleneğin en

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e uzanan düşünce hayatımız, Batı düşüncesinin yeni ve bize özgü şekilde sahiplenilmesi, bilim ve terakki anlayışı, aydına yüklenen anlam, siyasal eğilimleri, sanata ve hayata bakışta yeni yaklaşımların arayışı anlamına gelmiştir. Tüm bunlarda yerleşik kavramlara ilişkin yenilenme anlayışı öne çıkmıştır. Düşünürler varoluşla, eylemle ve ahlakla farklı bir ilişki tarzı önermek istemiştir. Ahmet Çapku Çağdaş Türk Düşüncesi Üzerine adlı eserinde Tanzimat sonrasında öne çıkan düşünürlerin

Ahlak bireyin amel aracılığıyla kendini gerçekleştirmesini ifade eder. Bu yönüyle insanın özü ve onu diğer canlılardan ayıran temeldir ahlaklılık. Akıllılık da dâhil olmak üzere tüm insani vasıfların kendisinden neşet ettiği bir niteliktir. Ancak meseleye yüzeysel bakan modernler bunu reddederler, dünya hakkındaki zanlara zemin hazırlayan soyut akıl üzerinde ısrarcıdırlar. Bu ise görecelik başta olmak üzere ahlakla ilgili fikrî karmaşayı beraberinde getirir. Taha Abdurrahman'ın Ahlak Sorunsalı kitabına da y

Bu kitapta bir yeraltı insanını iş başında bulacaksınız, sondaj yapan, kazan, gömen birisini. Havasızlık ve karanlığın yaratacağı uzun süreli her sıkıntıya pek fazla aldırış etmeden, onun ne kadar yavaş, dikkatli ve ödün vermez bir inatçılıkla ilerlediğini göreceksiniz, elbette eğer böyle bir derinlik çalışmasını görebilecek gözleriniz varsa; bu belirsiz işinde bile onun mutlu olduğunu söyleyebilirsiniz. Sanki kendisine bir inanç yol gösteriyor, bir teselli onu avutuyor gibi değil mi? Belki de kendi uzun ka

John Locke, George Berkeley, David Hume ve Immanuel Kant aynı metafizik soruların peşinden gitmiş ve bu sorulara bazen benzer, bazen de apayrı cevaplar vermişlerdir. Bu kitapta hem bu soruların doğası hem de bu dört büyük filozofun cevapları ve aynı zamanda aralarındaki bağlantılar göz önüne serilmiştir. - Var olan şeyler nelerdir? - Cisimler var mıdır? - İnsan zihni nasıl ve neyi bilebilir? - Nedir filozofların bahsettiği töz denen şey? - Nelere töz diyebiliriz? - Ünlü nedensellik sorunu nedir? - Bir empi

Bu kitap çağdaş felsefenin en yararlı kitabı haline gelecektir, çünkü okuru sayaçlarını sıfırlamaya, ve düşüncenin durmadan daha çok beslendiği kaos karşısında, kendi zar atımını denemeye çağırıyor. Düşünceyi, direniş gücünün en güvenilir göstergesi olan şen ciddiyetiyle kendi sınırlarına doğru götüren, açık, yoğun ve zor; bizatihi açıklığı, çembersi mantığı, sarmal gelişimi yüzünden zor bir kitap. -Raymond Bellour- (Magazine Litteraire) Tadımlık 1. Bir Kavram Nedir? Basit kavram yoktur. Her kavramın bi

Kant, büyük bir filozof olduğu kadar eğitimcidir de. Ömrünün son yıllarında, üniversitede verdiği dersleri için yazdığı notlar, öğrencisi olan Theodor Rink tarafından ölümünden bir yıl önce yayımlamıştır. Bu notlar ne ayrıntılı bir eğitim teorisi ne de metafiziksel, psikolojik veya sosyolojik bilgiye dayanan, bir felsefi doktrin sunmaktadır. Kant'ın alışılagelmiş yönteminden ayrı, aslında gençlere seslendiğini anlamaktayız. Kant'ın dillere destan etiği işte tam da buradadır, öğretmen eğitim teorisini ustal

Ezelden beri insanlar kendilerine varoluşun anlamını sormuşlardır. Sadece yemek yemek, uyumak, üre mek, çalışmak ve eğlenmek için mi dünyadayız? Yoksa insan hayatının başka bir anlamı olabilir mi? Erkekler, kadınlar farklı dönemler boyunca farklı farklı yerlerde hep bu soruya cevap aramışlardır. Bilgilerinin ve de neyimlerinin bir sonucu olarak da birbirine yaklaşan cevaplar ortaya koymuşlardır. Derler ki, kısa varoluşumuz içinde en önemli şey, mümkün olan en iyi hayatı sürdürebilmek için kalbimizle ve aklı

Aristoteles, Antikçağ felsefesinin en önde gelen filozofudur. Benzer düzeyde bir felsefeye İlkçağda sadece Platon'un erişebildiği kabul edilir. Antikçağa damgasını vurmuş olan Aristoteles, pek çoklarına göre tüm çağların en büyük birkaç filozofundan biridir. Bilim ve felsefede onun başarmış olduklarıyla rekabet etme ümidi besleyebilen insan sayısının bir elin parmaklarını geçmediği hemen herkes tarafından kabul edilir. Aristoteles, mantık, doğabilimleri, metafizik, psikoloji, etik ve siyaset felsefesi gibi

Bir şey ne kadar soylu ve mükemmel ise onun olgunluğa erişmesi de o kadar geç ve yavaştır. Erkek akli melekesinin ve ruhi kabiliyetlerinin olgunluğuna yirmi sekizinden önce nadiren ulaşır; kadınlar ise henüz on sekiz yaşlarında; fakat kadınların durumunda bu çok zayıf ve dar sınırlar dahilinde gerçekleşir. Bu sebepten ötürüdür ki kadınlar bütün hayatları boyunca çocuk kalırlar, çünkü her zaman içinde bulundukları anı sıkı sıkıya bağlı kalarak sadece kendilerine en yakın olanı, olmak üzere olanı görürler, ge

Daha eski ateizmleri irdelediğinizde, en sağlam (seküler ya da dinsel) kanaat­lerinizden bazılarına son derece kuşkuyla bakıldığını görürsünüz. Bu olasılık sizi rahatsız ediyorsa, aradığınız şey düşünmekten kurtuluş olabilir. Marquis de Sade gibi Tanrı'dan nefret edenlerden Arthur Schopenhauer'in mistisiz­mine, Bertrand Russell'ın matematikte hakikati arayışından Jakobenizm ve Nazizm gibi seküler politik dinlere, John Gray Ateizmin Yedi Türü'nde büyük akılların kur­tuluş, ilerleme ve kötülük sorunlarını an

Peter Watson'ın muazzam araştırmasının ürünü olan Fikirler Tarihi insanlık tarihinin, insanın yaratıcılığının kapsamlı bir dökümü. İki milyon yıl önce çakmaktaşı baltanın icadıyla başlayan bu tarihte, imparatorların ve kralların, bakanların ve generallerin değil, insanlığın uzun koşusunun mihenk taşları olan fikirlerin hikayeleri anlatılıyor. İlk diller, ilk sözcükler, tanrılar, kurbanlar, takvim, zaman, sanat, para, yazı ve ekonomi, mucitler, filozoflar, müzisyenler, dini liderler, şairler, yazarların hay

İtaat etmemek belki de 21. yüzyılın en çok tartışılan, en çok korkulan, en çok ihtiyaç duyulan eylemlerinden biri. Fransız felsefeci Frédéric Gros bu kitabında ekonomik boyun eğişten toplum sözleşmesine, siyasi kabullenmeden vicdani redde, Diogenes'ten Thoreau'ya, Antigone'den La Boétie'ye, Foucault'dan Arendt'e bireysel ya da toplumsal itaatsizliğin felsefi kökenlerini inceliyor. Yazarın sık sık ele aldığı edebi ve felsefi metinlerle taçlanan bu düşünsel yol alışta, tarihin her aşamasında yer almış itaats

Erasmus 1536'da hayata veda ettiğinde, arkasında bıraktıkları arasında Deliliğe Övgü kendisine sonsuzluk bahşeden en önemli eseri oldu. Zaman zaman Erasmus'un yaptığı şakaları kaldıramayan bazı ilahiyatçılar yasaklatsa da Deliliğe Övgü yüzyıllar boyunca halk tarafından çok okundu ve sevildi. Çünkü Erasmus'un Deliliği, yani Stultitia'sı bir tanrıçadır, hem de lütfuna ereni dipsiz kuyuların karanlığından güneş ışığına çekip çıkaran ve yaşamı zevklere boğan bir tanrıça, yani bir kadın. Giyinişi, düşüncesi, da

Uzun zaman önce Parminedes to gar auto noein estin te kai einai: Düşünme ve varlık aynıdır demişti. Düşünce tarihi boyunca çok çeşitli yorumlara konu olmuş olan bu söz sonunda bir varlıkbilim meselesi olarak kabul edildi ve rafa kaldırıldı. Descartes dünyanın ve insanın varoluşu üzerine büyük yalnızlık içinde yirmi yıl boyunca sürdürdüğü düşünmesini cogito, ergo sum: düşünüyorum, o halde varım diye sona erdirdi. Bu, kuşku duyuyorum, demek ki varım kestirmesiyle solipsizm (tekbencilik) uçurumundan kurtulma ç

Sir Francis Bacon (1561-1626), zenginlik ile yoksulluk, ün ile düşüş, tutarlılık ile tutarsızlık, akıl ile boş inanç arasında dalgalanan bir çağda yaşadı. Bacon'un yetenekleri, ilgilerindeki evrensellik, araştırıcılık çağının pek az kişisnde vardır. Geçmiş gelenekleri ve yöntemleri tanır, çoğunu benimser ama bununla kalmaz, o geleneklerle yöntemlerin hepsini umulmadık yeni gözlemlerle, kökten değişikliklerle aşmasını bilir. Bacon, Denemelerinde, değişik alanlardan edindiği gözlemler ve deneylere dayanarak k

Deneyim ve bilgi nasıl ve neden birbirinden ayrıldı? Deneyimin çocukluğundan bahsetmek mümkün mü? Walter Benjamin'e göre, deneyim yoksulluğu Birinci Dünya Savaşının sebep olduğu yıkımın bir sonucu olarak moderniteden kaynaklanmaktaydı. Benjamin'in tüm eserlerinin İtalyan editörü Giorgio Agamben'e göre ise, deneyimin yıkılması için artık bir felakete gerek yoktur: Herhangi bir modern şehirdeki günlük yaşam bunun için yeterli olacaktır. Agamben dil, çocukluk ve günlük yaşam üzerine derin ve esaslı bir ara

Darwin'in Türlerin Kökeni kitabının ilk çevirmeni ve sosyal Darwinizm'in ilk teorisyeni, feminist, antropolog ve filozof Clémence Royer, başta Karşılıklı Yardımlaşma olmak üzere çeşitli eseriyle anarşist teorinin önde gelen isimlerinden, çağdaşları arasında tanınmış bir coğrafyacı olan Piyotr Kropotkin'i hapishanede ziyaret etseydi, ortaya çıkabilecek diyalektik çatışma, günümüze dek çözümsüz kalmış tarihsel sorunlara ve pratiklere ışık tutar mıydı? Siyaset ve bilim sahasına damgasını vurmuş bu iki tarihs

Tragedyanın Doğuşu Avrupa düşüncesinde, tiyatronun kaynağını müzikle bağdaştıran, bu iki yaratı ürünü arasında içsel bir bağlantının bulunduğunu vurgulayan, bir bilge elinden çıkan, ilk çalışmadır diyebiliriz. Değişik felsefe sorunlarına, kendine özgü, biraz da şaşırtıcı bir anlayış açısından bakan Nietzsche´ye göre, düşünen insan yaratan, geliştiren, üreten varlıktır. Onun bu üstün yetenekleri, uygarlığın bütünü içinde üstüninsan olmasını sağlayan verim odaklarıdır. Tragedya da böyle, insan varlığının deri

Hafıza, Tarih, Unutuş, büyük bir kitap felsefenin ve insanlığın büyük meselelerine odaklanmış, sadece felsefi değil aynı zamanda bilgece bir kitap. Birbiriyle yakından ilgili üç meseleyi üç ayrı yöntemle ele alıyor filozof Paul Ricoeur: İlk kısımda hafıza konusunu temel felsefi metinlerden yola çıkarak inceleyen titiz bir fenomenoloji; ikincisinde tarih biliminin yöntemi ve olanaklılık koşulları üstüne önemli tarihçilerle diyalog içinde gerçekleştirilen epistemolojik bir düşünme; üçüncü kısımdaysa hafıza v