Roman, hikâye gibi anlatma esasına dayalı metinlerin katılımcılarından birisi de anlatıcıdır. Kurgu dünyanın içerisindeki kağıt varlıklardan olan anlatıcı, aktarma işlemi sırasında karşımıza değişik formlarda çıkmaktadır. Anlatı metinlerinin sistematik analizi için aracı konumundaki anlatıcının tesbit edilmesi esastır. İlk Dönem Türk Hikâyelerinde Anlatıcılar Tipolojisi, 1871-1890 arası Türk hikâye örneklerini derinlemesine bir incelemeye tabi tutarak, anlatıcının en alt seviyeden en üst hikâye içerisindeki

Gökten üç elma düşer, her masalın sonunda; ´okur´, ´yazar´ ve ´kahramanlar´ arasında paylaşılmak üzere.. Müşâhedât´ta natüralist bir örnek vermeye çalışan Ahmed Midhat, ´üstkurmaca´ bir romanla karşı karşıya bırakır okuyucuyu. Okunması gereken bir romandır. ´Kubbelendirilip´, ´kulplar takılarak´ kurgulandırılan, kurmacanın gerçeğe/gerçeğin kurmacaya karıştırıldığı ´sentetik bir yapı´ya dönüşür roman ve başından sonuna kendi düzleminden çıkarılarak ´oyun´ içerisine itilir okur.