19. yüzyıl boyunca ve 20. yüzyılın başlarında Balkanlar, Kafkaslar ve Ortadoğu'daki toplumsal ve siyasal dönüşümün tam olarak kavranabilmesi için Osmanlı nüfusunun büyüklüğü, gelişme hızı, dini-etnik bileşimi gibi parametrelerin ve bu nüfusun büyümesine, azalmasına veya ayrışmasına yol açan toplumsal etkenlerin kapsamlı bir şekilde incelenmesi zorunludur. Kemal H. Karpat'ın bu konuda yıllardan beri sürdürdüğü araştırmalarının sonuçlarını kapsayan Osmanlı Nüfusu (1830-1914), Demografik ve Sosyal Özellikleri adlı kitabı, Wisconsin Üniversitesi tarafından 1985'te yayımlanmıştı. Tarih Vakfı Yurt Yayınları bu eserin Türkçe çevirisini, yazarın daha sonra çeşitli kitaplar ve dergiler içinde yer alan, Balkanlar ve Kafkaslar'daki nüfus hareketleri ile Amerika'ya Osmanlı göçü ve Osmanlı'daki Yahudi göçlerini ele alan yazılarını ve Türkçe baskı için hazırladığı uzun önsözüyle birlikte sunmaktadır.Bugüne kadar bu önemli konuyu tüm yönleriyle birlikte inceleyen böylesine kapsamlı bir eser yayımlanmamıştı. Bu nedenle Osmanlı Nüfusu (1830-1914), tarih çalışmalarına yeni ve daha geniş bir bakış açısıyla yaklaşma olanağı sunuyor. Kemal H. Karpat'ın kitabı, bunu esas olarak iki yönde yapıyor: Birincisi, Osmanlı nüfusu ile ilgili, bilinen veya yeni bulunan tüm belgeleri ve bilgileri bir araya toplayarak ve yorumlayarak, ikincisi, Osmanlı (ve Türkiye Cumhuriyeti) nüfusunun toplumsal-kültürel ve etnik bileşimini derinden değiştiren dış ve iç göçlerin büyük dönüştürücü rolünü ortaya çıkararak.Bu yönleriyle, Osmanlı Nüfusu (1830-1914), tüm tarih çalışmaları için vazgeçilemez bir temel kaynak niteliğini kazanmaktadır.