“Askerlerimizden birdenbire hücum sesleri yükseldi. Allah! Allah! İşte şimdi süngü hücumu oluyor, orası sarsılıyor, düşmanın makineli tüfek, tüfek ve bombalarının çıkardığı haşin sesler herkese bir ürperti veriyordu.

Harp tasavvuru mümkün olmayan çok kanlı bir felaket içinde cereyan ediyor. Süngüler şakırdayarak mütemadiyen göğüslere batırılıp çıkarılıyor. Yaralarını avuçlayarak yere düşen askerler hissettikleri acı ıstıraplarını izale edebilmek için topraklar üzerinde kıvranıyordu. Bütün saha kan içinde yaralananlar, ölenler, tüfeklere takılı kanlı süngüler…

Çanakkale’de vatan için şehadet abideleri yaratan şu Türk çocukları yine aynı feragat ile Türk tarihine yeni zafer menkıbeleri ilave etti. Şehit olanlar üzerine yağan kardan kefenlerini yaparak mezarları başucunda hayata gözlerini kapadılar.”

Münim Mustafa



Elinizdeki kitap, Münim Mustafa’nın ikinci hatıra defteri olan Kafkas Cephesi’ne dair harp hatıralarından oluşmakta ve ilk defa yayınlamaktadır. Münim Mustafa, 13 Şubat 1916 günü Haydarpaşa Garı’nda başladığı Kafkas Cephe yolcuğu sırasında şahit olduğu hazin manzaraları hatıra defterine not etti. Ordunun iaşe ve mühimmatlarını nakleden kağnı arabaları kara saplandığında köylü kadınların kar yığınları içinden arabalarını çıkarmak için nasıl uğraştıklarını, dondurucu soğukta küçük çocuklarıyla birlikte canla başa mücadele eden kahramanları duygu dolu satırlarla kaleme aldı. Cephede yapılan taarruzları, süngü hücumlarını, kanlı boğuşmaları ve hislerini an be an yazdı. Bu hatırat 13 Şubat 1916’da başlayıp 31 Ağustos 1916 günü sona ermektedir.