Bu çalışmada öncelikle oluşan yeni şartlar karşısında İslâm mütefekkirlerinin nasıl okunması gerektiğini, son dönem Osmanlı aydını olan İzmirli'nin, Gazzâli değerlendirmesini, yeni bir ilm-i kelâm ihtiyacını savunan İzmirli'nin, bu düşüncesinin meşruiyyetini sağlayacak tarihî zemini izah etmek gerekmektedir. İzmirli'nin Cerîde-i ilmiye bağlamında yazıları ile diğer makale ve eserlerinden de yararlanılmıştır. Bu çalışmanın giriş ve iki ana bölümünde İzmirli'nin, Gazzâlî hakkındaki değerlendirmeleri araştırılmıştır.