Yaşayan hikmetin naşirleri olan tasavvuf erbabının büyüklerinden İbni Atâullah el-İskenderî hazretlerinin Hikem adıyla kaleme aldığı eser, irfan yolunu kat etmiş, hakikat ve hikmete vasıl olmuş bir ârifin hakikat bahçelerinden derlediği gönül meyveleridir. Tasavvuf tarihi, bir yönüyle bu yolun âriflerinin hikmeti neşir tarihidir. Daha çok gönüllerde kalp veledinin doğumu için sohbet yönteminin bir parçası olarak ortaya konulan hikmetler, irşadın en önemli parçalarından olmuştur. Çoğu zaman kaleme alınmamış bu nutuklar, vazifesini yapıp kendi âlemine uruç etmiştir. İskenderî ve emsali müellifler ise ilham menşeli hikmetleri edebî bir zevkle kelâma sığdırmayı başarmışlardır. İrfanî değeri, belagati ve imlâ yöntemiyle emsallerini geride bırakmış olan Hikemü'l- Atâiyye, tesirleri ve erbabı tarafından benimsenmiş olmasıyla tasavvuf klasikleri arasındaki yerini almıştır.